Nederland zal pijnlijke keuzes moeten maken om overeind te blijven in een steeds turbulenter en grimmiger wereldorde. Dat concludeert de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) in het rapport Nederland in een fragmenterende wereldorde (2 juli 2024).
De tijd dat Nederland kon meebewegen op voor ons land gunstige internationale verhoudingen is voorbij
Er is sprake van drie diepgaande veranderingen in de internationale verhoudingen:
- In plaats van één (de VS) zijn er nu vijf grootmachten – de VS, China, India en Rusland en de EU – en assertieve middelgrote machten zoals Iran, Turkije en Brazilië.
- De toenemende concurrentie tussen deze geopolitieke spelers doet zich nu ook voor op tonelen die lange tijd daarvan gevrijwaard bleven, de chipsindustrie, de universiteiten, de beide poolregio’s en het internet.
- Het liberaal-Westerse wereldbeeld ondervindt elders in de wereld maar ook in Westerse landen zelf steeds meer concurrentie van onder meer traditionalistische, populistische en post-koloniale denkbeelden.
De tijd dat Nederland kon meebewegen op voor ons land gunstige internationale verhoudingen is daarmee voorbij. Door deze drievoudige fragmentatie zullen vaker spanningen ontstaan tussen de drie strategische prioriteiten van ons buitenlands beleid: weerbaarheid, welvaart en waarden. Nederland kan daarvoor niet wegduiken. Het zal soms pijnlijke keuzes moeten maken.
De WRR formuleert drie hoofdaanbevelingen, die hij nader uitwerkt in specifieke onderdelen:
- Maak Nederland geopolitiek robuust
- Herijk de Nederlandse inzet in multilaterale samenwerking
- Mobiliseer en werk met heel de samenleving
Nederland in een fragmenterende wereldorde is een ongevraagd advies van de WRR aan de regering.
Over de WRR
De WRR heeft tot taak om de regering en het parlement op wetenschap gebaseerd en onafhankelijk advies te geven over ontwikkelingen die de samenleving op de lange termijn kunnen beïnvloeden. De WRR wijst de regering op tegenstrijdigheden en verwachte knelpunten, formuleert probleemstellingen over grote beleidsvraagstukken en stelt beleidsalternatieven voor. Om te komen tot een goed werkprogramma legt de WRR zijn oor regelmatig te luisteren in en buiten Den Haag bij bewindslieden, bestuurders, beleidsmakers, politici, wetenschappers en het bedrijfsleven en maatschappelijk veld.
