De inherente spanning tussen een landelijk uniforme basis voor bestaanszekerheid en lokaal maatwerk heeft ook zijn weerslag op de financiële verhoudingen. De mogelijkheden om maatwerk te leveren zou immers niet afhankelijk mogen zijn van de gemeente waar iemand woont. Wat is er mogelijk aan lokale oplossingen en wat is er landelijk nodig om deze lokale oplossingen mogelijk te maken? Daarover gaat de essaybundel ‘Een financieel fundament voor lokaal sociaal beleid – Over (on)zekerheid in de bekostiging van bestaanszekerheid’ die de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) op 17 juni 2024 publiceerde.
gemeenten vervullen een steeds belangrijkere rol als uitvoerder medebewindstaken rond inkomensondersteuning en bestaanszekerheid
Bij bestaanszekerheid gaat het om een breed begrip. Het gaat om een voldoende en voorspelbaar inkomen, een woning, toegang tot onderwijs en zorg en een buffer voor onverwachte uitgaven. In eerste aanleg is het Rijk aan zet om zorg te dragen voor het op orde brengen van de basis. Maar gemeenten vervullen een steeds belangrijkere rol als uitvoerder medebewindstaken rond inkomensondersteuning en bestaanszekerheid. De gemeenten worden als meest nabije overheid geacht gericht te kunnen inspelen om ook op aanpalende beleidsterreinen de bestaanszekerheid te borgen.
In de essaybundel staan negen essays waarin vanuit verschillende invalshoeken de dilemma’s en achtergronden bij dit thema worden belicht. Een aantal van deze essays dienden in eerste aanleg ter inspiratie voor de zevende Dag van de Financiële Verhoudingen, waar bestaanszekerheid het leidende thema was.
Inhoud
- Een analyse van de knelpunten in het stelsel en de dilemma’s die zich voordoen – Bart Leurs
- Een historische analyse met daarbij de vraag in hoeverre de overheidszorg voor bestaanszekerheid strekt – Robert Vonk
- Het perspectief van mensbeelden: niet alleen van (hulpbehoevende) burgers, maar ook van organisaties die het sociaal vangnet uitvoeren – Willemijn Roozendaal
- De balans tussen hulpverlening en efficiëntie: waar ligt de oplossing? – Harry Kruiter
- De tegenstelling tussen systeemwereld en leefwereld – Sjef Czyzewski
- Een financieel inzicht in de ontwikkeling van inkomensondersteuning in gemeentelijke uitgaven en de financiële knelpunten daarbij – Van Gemeren et al.
- Het kwijtscheldingsbeleid: een belangrijk instrument in het gemeentelijk armoedebeleid – Corine Hoeben en Dylan Jong
- De druk van de demografische ontwikkelingen op het stelsel rond bestaanszekerheid; een aantal dilemma’s – Marianne van den Berg en Rutger Kaput
- De (on)toereikendheid van het tot nu toe gehanteerde bestaansminimum en een toekomstbestendige aanpak – Benedikt Goderis
De Raad voor het Openbaar Bestuur heeft de essays nu gebundeld en hoopt dat ze daarmee kunnen bijdragen aan de verdere gedachtenvorming over de taken, verantwoordelijkheden en bekostiging rond het borgen van lokaal sociaal beleid.
