In het Working Paper (nr. 61) Een deskundige nationale ruimtelijke ordening (12 september 2024) inventariseert professor Edwin Buitelaar hoe deskundigheid van de nationale overheid op het gebied van ruimtelijk ordening zich de afgelopen 25 jaar heeft ontwikkeld, en hoe de huidige stand daarvan zich verhoudt tot de opgave van de ‘ombouw’ van Nederland.

Er is behoefte aan meer ‘visionaire planologie’

Buitelaar laat zien dat de nationale ruimtelijke ordening in de afgelopen decennia haar belangrijkste institutionele pijlers heeft zien eroderen. Dit had ook gevolgen voor de ambtelijke capaciteiten op nationaal niveau. Zo werd in 2010 het ministerie van VROM ontmanteld en werden onderdelen afgeslankt en ondergebracht bij andere ministeries. Nu wordt er om meer regie gevraagd en zien we bewegingen om het institutioneel vermogen tot ruimtelijk ordening op nationaal niveau weer op te bouwen.

Deskundigheid vergroten

Als het gaat om de vraag welke soort van deskundigheid nodig is, constateert Buitelaar twee hiaten. Ten eerste worden kennis van mogelijke toekomsten en het vermogen die overtuigend in beeld te brengen node gemist bij beleidsmakers. Er is behoefte aan meer ‘visionaire planologie’. Dat is een vorm van ruimtelijke planning die, zonder terug te vallen op een achterhaald blauwdrukdenken, uit de ervaringswereld van vele en zeer verschillende burgers een aansprekend toekomstverhaal destilleert dat breed kan gaan leven en mede daardoor zichzelf realiseert. Ten tweede ontbreekt nog te vaak kennis van de uitvoering. Daarbij gaat het niet alleen om de verschillende soorten kennis en kunde die nodig zijn om complexe uitvoeringsopgaven succesvol te realiseren, maar ook om kennis en gevoel voor hoe beleid en regels uitwerken op het leven van burgers en andere actoren, en hoe zij reageren op beleidsinterventies.

Over het adviesproject De Deskundige overheid

Begin 2023 is de WRR gestart met het adviesproject De Deskundige overheid. De WRR is het adviestraject gestart vanuit de zorgen over de deskundigheidstekorten waarmee Nederlandse overheden hun taken uitoefenen en maatschappelijke opgaven tegemoet treden.

Download

Zie ook