Hoe kunnen we de deskundigheid van de overheid vergroten? Is het vooral een kwestie van meer inhoudelijke mensen en minder procesmanagers, of is dat te simpel gedacht? Wat moet er dan nog meer gebeuren? En wat is bij dit alles de rol van de politiek? Zou uitbreiding van de Tweede Kamer misschien een bijdrage kunnen leveren aan ‘een deskundige overheid’?
De WRR gaat hierover de komende tijd het gesprek aan met een breed palet aan betrokkenen
Dat soort vragen staan centraal in een beknopte discussienotitie over ‘de deskundige overheid’ (29 februari 2024). Deze notitie is nog geen advies, maar presenteert een aantal mogelijkheden en eerste ideeën om de deskundigheid van de overheid te vergroten. De WRR gaat hierover de komende tijd het gesprek aan met een breed palet aan betrokkenen.
Sommige van deze eerste ideeën zijn relatief bescheiden en concreet. Zo kan de systematiek voor ambtelijke functiewaardering en beloning misschien zo worden aangepast dat inhoudelijke expertise meer lonend wordt. Andere ideeën zijn meer ingrijpend en agenderend. Zo valt te overwegen om een ‘tussenlaag’ voor inhoudelijk beleidsdenken te creëren: een ‘vrije ruimte’ tussen de politieke hitte van alledag van de beleidskernen enerzijds, en de meer academische kennisontwikkeling en advisering van de planbureaus en adviesraden anderzijds.
Meer dan goede mensen alleen
De discussienotitie is onderdeel van het WRR-project ‘de deskundige overheid’. Dat project gaat over de vraag wat de Nederlandse overheid moet ‘kennen en kunnen’ om de opgaven waarvoor overheid en samenleving staan zo goed mogelijk aan te kunnen.
Uitgangspunt daarbij is dat deskundigheid meer betekent dan alleen de juiste mensen in dienst nemen en houden. Minstens zo belangrijk is of en hoe hun deskundigheid doorklinkt in de beleidsvorming en uitvoering. Worden de aanwezige kennis en vaardigheden ook echt benut? Of komt daar in de praktijk weinig van terecht, bijvoorbeeld vanwege tijdsdruk, verkokering, te grote afstand tot de uitvoering? Deskundigheid kent dus niet alleen een personele maar ook een institutionele dimensie. De discussienotitie doet een aantal suggesties voor mogelijke institutionele aanpassingen.
