Demografische ontwikkelingen in het buitenland hebben invloed op de Nederlandse economie en handel

In beide publicaties staat centraal hoe de demografische ontwikkeling in het buitenland effect kan hebben op de Nederlandse economie en handel. De achtergrondstudies zijn uitgevoerd binnen het WRR-adviestraject Nederland in een vergrijzende wereld naar de impact van een vergrijzende en demografisch krimpende wereld op Nederland. Dit advies komt naar verwachting in de loop van 2025 uit.

Productieketens

Het WP ‘Van Made in China naar Made in India?’ beschrijft hoe China vanaf de jaren ’90 razendsnel opkwam als productie- en exportland. Een groot deel van de maakindustrie in Nederland en andere Westerse landen werd daarheen geoutsourcet. Dat drukte in Nederland de prijzen en gaf China een centrale rol in productieketens – ook veel tussenproducten voor onze industrie komen uit China. Deze ontwikkeling was in belangrijke mate mogelijk omdat China een snelgroeiende en jonge beroepsbevolking had. Dit paper laat zien dat de komende decennia vergrijzing en bevolkingskrimp een stuk minder gunstige omstandigheden opleveren voor China om de fabriek van de wereld te blijven. Zijn er alternatieve landen die de goederen kunnen maken die Nederland nu uit China importeert? De onzekerheden zijn groot, maar plekken die hiertoe mogelijkheden bieden, zijn te vinden in Zuidoost-Azië en in India. Daar is de komende decennia sprake van ‘demografisch dividend’ – de beroepsbevolking is er relatief groot ten opzichte van de totale bevolking.

Handelsstromen

De tweede studie is door de OESO verricht in opdracht van de WRR. Dit onderzoek zet deze ontwikkelingen in een breder perspectief. Het kijkt niet alleen naar import, maar naar alle handelsstromen van én naar Nederland. Dit gebeurt met behulp van een kwantitatief model dat in kaart brengt hoe toekomstige veranderingen in de wereldwijde demografie kunnen leiden tot verschuivingen in de handelspatronen vanuit én naar Nederland. De verwachting is dat import naar Nederland vanuit China en Duitsland zal afnemen terwijl import uit de Verenigde Staten en Zuidoost-Azië belangrijker wordt. Dit hangt ermee samen dat waar China en Duitsland snel vergrijzen en krimpen, de beroepsbevolking in de VS en Zuidoost-Azië op peil blijft of zelfs groeit. Voor de export vanuit Nederland geldt dat het belang van vooral Duitsland kan gaan krimpen ten faveure van de Verenigde Staten en opkomende economieën in Azië en Afrika. Deze landen worden belangrijker als afzetmarkten, omdat ze demografisch groeien. Zulke verschuivingen in internationale waardeketens spelen in het bijzonder voor sectoren die relatief arbeidsintensief zijn. Sommige sectoren van de Nederlandse economie staan dan ook meer bloot aan demografische veranderingen in andere landen dan andere vormen van economische activiteit.