Echte voortgang in de maatschappelijke problemen zoals klimaat, wonen en asielopvang kan alleen als het raamwerk van de financiën op korte termijn grondig wordt aangepakt. De onbalans tussen taken en verantwoordelijkheden van de decentrale overheden wordt steeds groter. Nu sluit de bekostiging van decentrale overheden niet aan bij de mogelijkheden die decentrale overheden hebben om de uitgaven te beheersen. Dat schrijft de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) vandaag aan minister Hugo de Jonge van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het advies ‘Een raamwerk voor toekomstbestendige financiële verhoudingen’ (29 februari 2024).
meerjarige zekerheid en een bekostiging die rekening houdt met de mogelijkheden om binnen kaders eigen keuzes te maken
Wat decentrale overheden nu nodig hebben zijn stabiele bestuurlijke en financiële verhoudingen. Dat houdt in: meerjarige zekerheid en een bekostiging die rekening houdt met de mogelijkheden om binnen kaders eigen keuzes te maken. Anders lopen decentrale overheden het financiële risico dat de gevolgen van rijksbeleid op hen worden afgewenteld.
Helder bouwwerk
Opgaven als zorg, wonen klimaat, infrastructuur, Openbaar Vervoer en natuur boeken alleen vooruitgang met een nieuw bestuurlijk en financieel bouwwerk voor samenwerking tussen de overheden. Een bouwwerk dat helder is over de taken en verantwoordelijkheden per bestuurslaag. Dat voorkomt discussies over individuele claims die veel tijd kosten. Met dit advies brengt de ROB het eerdere advies Rust-Reinheid-Regelmaat (2021) opnieuw onder de aandacht. De ROB constateert dat de afgelopen jaren hierop weinig voortgang is geboekt.
Nieuw bestuursakkoord
Een goed begin is een nieuw bestuursakkoord, gezien de veelzijdigheid, de complexiteit en de omvang van de opgaven, denk ook aan asielopvang, stikstof en wonen. Een nieuw bestuursakkoord zorgt voor lang termijn denken en borgt de grote financiële belangen. De ROB hoopt met dit advies een aanzet te geven voor herordening van de financiële verhoudingen in de komende kabinetsperiode.
